Ανοιχτή επιστολή των Ευρωπαίων συγγραφέων

Προς τις Ευρωπαϊκές αρχές, Ανοιχτή επιστολή των Ευρωπαίων συγγραφέων (22, Οκτωβρίου 2015)

 

Προστατέψτε τους συγγραφείς,διαφυλάξτε τα συγγραφικά δικαιώματα!  

 

 

Ας το πούμε θαρρετά: εμείς, οι δημιουργοί του βιβλίου, δεν κατανοούμε την επιμονή σας να «μεταρρυθμίσετε» πάση θυσία, τα συγγραφικά δικαιώματα στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αστοχεί όταν τα βάζει με τα συγγραφικά δικαιώματα για να ευνοήσει την ανάδυση μιας «ενιαίας ψηφιακής αγοράς», ενώ τα συγγραφικά δικαιώματα είναι όρος εκ των ουκ άνευ της δημιουργίας λογοτεχνικών έργων. Η αποδυνάμωσή τους θα στέρευε την πηγή της αγοράς του ψηφιακού βιβλίου προτού καν αυτό αρχίσει να αναπτύσσεται. Αποδυνάμωση των συγγραφικών δικαιωμάτων σημαίνει φτώχεμα της λογοτεχνίας.

Τα συγγραφικά δικαιώματα δεν αποτελούν εμπόδιο στην κυκλοφορία των έργων. Η εκχώρηση των δικαιωμάτων μας επιτρέπει τη διάθεση των έργων μας σε όλες τις χώρες και τη μετάφρασή τους σε όλες τις γλώσσες. Αν κάτι επιβραδύνει την διάθεση, αυτό είναι οι οικονομικοί, τεχνολογικοί, φορολογικοί παράγοντες, οπότε ο αγώνας πρέπει να στραφεί ενάντια στα μονοπώλια, στις μορφές αποκλειστικής εκμετάλλευσης , στη φοροδιαφυγή!

Όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε μια σημαντικά τροποποιημένη εκδοχή της εισήγησης της Julia Reda, επανεπιβεβαίωσε σθεναρά την βαρύνουσα σημασία που έχει η διαφύλαξη των συγγραφικών δικαιωμάτων και της εύθραυστης ισορροπίας η οποία χαρακτηρίζει το κύκλωμα παραγωγής και διακίνησης της δημιουργίας. Αλίμονο, την ίδια στιγμή, άφησε απερίσκεπτα ανοιχτή την πόρτα σε πολυάριθμες εξαιρέσεις των συγγραφικών δικαιωμάτων – εξαιρέσεις που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν, να διευρυνθούν, να καταστούν υποχρεωτικές και να εναρμονιστούν από την Επιτροπή, ενίοτε και ενάντια σε υφιστάμενες εθνικές λύσεις που έχουν ήδη επιτρέψει μια ικανοποιητική ανταπόκριση στις ανάγκες των αναγνωστών και των υπολοίπων χρηστών.

Με ποιά έννοια ο πολλαπλασιασμός των εξαιρέσεων στα συγγραφικά δικαιώματα θα ευνοήσει την δημιουργία; Από ποιόν αριθμό εξαιρέσεων και πέρα (αρχειοθέτηση, ψηφιακός δανεισμός, εκπαίδευση, έρευνα, αναδίφηση κειμένου και δεδομένων, μεταπλασμένα έργα, μη διαθέσιμα έργα, ορφανά έργα...) η εξαίρεση γίνεται ο κανόνας και τα συγγραφικά δικαιώματα η εξαίρεση;

Τα συγγραφικά δικαιώματα είναι για μας θεμελιώδη επειδή μάς παρέχουν οικονομικά δικαιώματα και ένα ηθικό δικαίωμα στο έργο μας.

Είναι το βάθρο πάνω στο οποίο χτίστηκε η ευρωπαϊκή λογοτεχνία μας, είναι πηγή πλούτου για τις χώρες μας και, άρα, πηγή θέσεων εργασίας, είναι η εγγύηση της χρηματοδότησης της δημιουργίας και της συνέχειας της αλυσίδας του βιβλίου στο σύνολό της, είναι η βάση των αμοιβών μας. Επιτρέποντάς μας να αποκομίσουμε τους καρπούς της εργασίας μας, κατοχυρώνει την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας. Δεν θέλουμε ούτε να επιστρέψουμε στην εποχή των μαικήνων, ούτε να ζήσουμε από ενδεχόμενες δημόσιες επιχορηγήσεις, αλλά από την εκμετάλλευση των έργων μας. Η συγγραφή είναι επάγγελμα, δεν είναι χόμπι.

Τα συγγραφικά δικαιώματα επέτρεψαν τον εκδημοκρατισμό του βιβλίου στη διάρκεια των τελευταίων αιώνων και αυτά πάλι θα επιτρέψουν αύριο την ανάπτυξη της ψηφιακής δημιουργίας και τη διάδοσή της στον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ανθρώπων. Κληροδοτημένα από το παρελθόν, τα συγγραφικά δικαιώματα συνιστούν ένα σύγχρονο εργαλείο, συμβατό με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Πρέπει να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε ως ανταγωνιστές τους συγγραφείς και τους αναγνώστες. Η λογοτεχνία δεν θα υπήρχε χωρίς τους μεν, δεν έχει νόημα χωρίς του δε. Οι συγγραφείς είναι ριζικά και αποφασιστικά ανοιχτοί στις αλλαγές και στην εξέλιξη του κόσμου στον οποίο ζουν. Υπερασπίζονται πιο σθεναρά από οποιονδήποτε την ελευθερία γνώμης, έκφρασης και δημιουργίας. Υποστηρίζουν το μοίρασμα των ιδεών και της γνώσης – αυτός είναι ο λόγος της ίδιας τους της ύπαρξης. Είναι αναγνώστες πριν γίνουν συγγραφείς.

Εμείς, Ευρωπαίοι δημιουργοί του βιβλίου, ζητούμε από την Ευρώπη να παραιτηθεί από κάθε σχέδιο επέκτασης της περιμέτρου των εξαιρέσεων στα συγγραφικά δικαιώματα ή του πολλαπλασιασμού τους. Η διαβεβαίωση μιας κάποιας «αντιστάθμισης» δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα έσοδα που προέρχονται από την εμπορική εκμετάλλευση των έργων, και μάλιστα σε μια στιγμή που οι συγγραφείς είναι ήδη θύματα μιας αυξανόμενης υλικής ανασφάλειας. Ζητούμε από την Ευρώπη να αγωνιστεί ενάντια στον πειρασμό του «όλα δωρεάν» - μια ψευδαίσθηση από την οποία οι μόνοι που θα ωφεληθούν θα είναι οι πλατφόρμες διάθεσης και οι λοιποί πάροχοι περιεχομένων. Της ζητούμε να μας βοηθήσει να πετύχουμε την καλύτερη κατανομή της αξίας του βιβλίου, ιδίως στο ψηφιακό σύμπαν,να απαγορεύσει τις καταχρηστικές ρήτρες στα συμφωνητικά και να καταπολεμήσει αποτελεσματικά την πειρατεία των έργων μας.

Η ελευθερία των δημιουργών και η ζωντάνια τη ευρωπαϊκής κουλτούρας εξαρτώνται και από σας.

 

____________________________________________

μετάφραση από τα γαλλικά από Γιάννης Κιουρτσάκης